ใครที่ไปเที่ยวบริเวณชายหาดบางทีอาจจะรู้สึกเหมือนกับโดนยุงกัดเจ็บ ๆ บริเวณแขนขาหรือตามตัว ซึ่งเมื่อมองดูก็เห็นเป็นแมลงตัวเล็ก ๆ คล้ายกับแมลงหวี่ ซึ่งเจ้าแมลงตัวเล็กกัดเจ็บนี้ เรียกว่า “ริ้นทะเล” นั่นเอง แต่เห็นตัวเล็ก ๆ แบบนี้บอกได้เลยว่าอันตรายไม่ใช่เล่น เพราะเมื่อโดนริ้นทะเลกัด อาจมีอาการคันที่รุนแรงจนเกิดเป็นตุ่มน้ำพุพองตามแขนและขา ทิ้งรอยดำ รอยแผลเป็นไม่น่ามองเอาไว้ หรือบางรายอาจมีอาการแพ้รุนแรงจนต้องเข้าโรงพยาบาลกันเลยก็มี ซึ่งโดยปกติแล้วริ้นทะเล เป็นแมลงที่ถูกพบได้ทั่วไปบริเวณชายฝั่งทะเลและป่าชายเลน ถ้าหากใครมาเที่ยวทะเลที่ภูเก็ตก็สามารถพบเจอริ้นทะเลได้เช่นกัน ดังนั้นเพื่อความปลอดภัยเราจึงควรที่จะทำความเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะของริ้นทะเล รวมไปถึงวิธีป้องกันและการปฐมพยาบาลเบื้องต้นหากโดนริ้นทะเลกัด จะได้ป้องกันและแก้ไขได้อย่างทันท่วงทีเมื่อพบเจอริ้นทะเลกันค่ะ
ลักษณะของริ้นทะเล
ริ้นทะเล (Biting Midges) เป็นแมลงที่มีขนาดเล็กมาก โดยมีขนาดใกล้เคียงกับแมลงหวี่ มีลำตัวสีดำหรือสีเทาเข้มขนาดประมาณ 1.5-3 มิลลิเมตร ปีกมีลักษณะโปร่งแสงสามารถมองเห็นเส้นปีกได้ ริ้นทะเลบินได้ในระยะทางสั้น ๆ และบินได้ไม่สูง เป็นแมลงปากเจาะดูดคล้ายกับยุง เมื่อบินมาเกาะที่ผิวหนังก็จะเจาะเข้าที่ผิวหนังแล้วดูดเลือด โดยในขณะที่กัดจะปล่อยน้ำลายเข้าสู่ผิวหนังเพื่อทำให้ดูดเลือดได้อย่างสะดวก และยังมีการปล่อยฮอร์โมนเพื่อเรียกพรรคพวกให้ตามมาอีกด้วย ดังนั้นถ้าหากเราโดนริ้นทะเลกัดจะมีตัวอื่นตามมากัดด้วยเช่นกัน โดยแต่ละตัวจะใช้เวลากัดและดูดเลือดประมาณ 2-4 นาที จนได้เลือดปริมาณเทียบเท่าเป็น 2 เท่าของน้ำหนักตัว
อาการเมื่อโดนริ้นทะเลกัด
สำหรับผู้ที่โดนริ้นทะเลกัด โดยส่วนใหญ่แล้วจะมีอาการที่เกิดขึ้นเฉพาะบริเวณที่ถูกกัด ซึ่งจะมีอาการแตกต่างกันออกไปแล้วแต่บุคคล โดยมีทั้งอาการระคายเคืองที่ผิวหนัง รู้สึกปวดแสบและคันบริเวณที่ถูกกัด มีผื่นเป็นตุ่มน้ำคล้ายกับตุ่มสุกใส ในกรณีผู้ที่ไม่มีอาการแพ้เมื่อถูกริ้นทะเลกัดก็สามารถหายได้เป็นปกติ ส่วนผู้ที่แพ้ก็จะมีอาการคันบริเวณที่ถูกกัดเป็นระยะเวลานานและอาจมีไข้ร่วมด้วย อาจมีอาการบวมแดงเกิดเป็นแผล เป็นจุดด่างดำทำให้สีผิวไม่สม่ำเสมอ และถ้าหากมีการติดเชื้อแบคทีเรียก็จะทำให้แผลหายช้าใช้เวลานานหลายเดือน
การระวังป้องกันไม่ให้ถูกริ้นทะเลกัด
เมื่อไปเที่ยวทะเลหรือเดินเล่นชายหาด ก็มีข้อปฏิบัติเพื่อป้องกันไม่ให้ถูกริ้นทะเลกัด ดังนี้
• หลีกเลี่ยงการไปเดินชายทะเล บริเวณป่าชายเลนหรือชายหาด ในช่วงเวลา 07.00 –08.00 น. และ 16.00 –17.00 น. เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่ริ้นทะเลออกหาอาหาร แต่ถ้าต้องการไปในช่วงเวลาดังกล่าวแนะนำให้สวมใส่เสื้อผ้าที่ปกปิดมิดชิด สวมถุงมือ ถุงเท้า และใส่หมวก เพื่อไม่ให้ริ้นทะเลมากัดบริเวณผิวหนังได้
• ก่อนไปบริเวณชายหาด หรือป่าชายเลน แนะนำให้ฉีดสเปรย์ที่สามารถป้องกันแมลง อย่างเช่น สเปรย์ตะไคร้หอม เพื่อไล่และป้องกันไม่ให้ริ้นทะเลกัด
• สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้ง่าย แนะนำให้เตรียมยาแก้แพ้ติดตัวไปด้วยตลอด เพื่อป้องกันอาการแพ้รุนแรงในกรณีที่โดนริ้นทะเลกัด
การปฐมพยาบาลในกรณีที่ถูกริ้นทะเลกัด
• รีบออกจากบริเวณที่ถูกริ้นทะเลกัดทันที เพราะริ้นทะเลจะปล่อยฮอร์โมนเพื่อเรียกตัวอื่น ๆ ที่อยู่ใกล้เคียงมาดูดเลือดด้วย
• ล้างบริเวณที่ถูกกัดด้วยน้ำสะอาดและสบู่อ่อน หรือจะอาบน้ำล้างตัวไปเลยก็ได้
• ประคบเย็นบริเวณที่ถูกกัดภายใน 24-48 ชั่วโมง โดยใช้น้ำแข็ง น้ำเย็น หรือใช้เจลประคบเย็นก็ได้ ให้ประคบวันละ 2-3 ครั้ง นานครั้งละประมาณ 20-30 นาที
• ใช้คาลาไมน์ทาบริเวณที่คัน สามารถช่วยบรรเทาอาการคันตามผิวหนังที่ถูกริ้นทะเลกัดได้ รวมไปถึงยาที่มีซิงค์ออกไซด์หรือซิงค์คาร์บอเนตเป็นส่วนประกอบ นอกจากนี้ก็ยังมียาในกลุ่มแก้แพ้อย่างเช่น ไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine HCL) หรือคลอเฟนิรามีน (Chlorpheniramine) และยาที่มีสรรพคุณแก้ปวด แก้คัน ทำให้รู้สึกเย็น อย่างเช่น การบูร (Camphor) และเมนทอล (Menthol Crystal) เป็นต้น
• ถ้าหากมีอาการคันและอักเสบมากผิดปกติ หรือมีอาการแพ้รุนแรง อย่างเช่น เกิดตุ่มคันเป็นหนอง มีไข้ ลมพิษ หายใจติดขัด ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที
จะเห็นได้ว่าการไปเที่ยวทะเลนั้นถึงแม้จะเป็นการไปเพื่อพักผ่อนหย่อนใจ แต่อาจจะมีอันตรายแฝงมากับแมลงตัวเล็ก ๆ อย่างริ้นทะเลด้วยเช่นกัน ซึ่งในบางรายที่ถูกริ้นทะเลกัดอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพจนเป็นอันตรายได้ แต่ถ้าหากเรามีการป้องกันและดูแลตัวเองเบื้องต้น ก็จะช่วยลดอันตรายที่เกิดขึ้นจากการถูกริ้นทะเลกัดได้ ดังนั้นถ้าหากใครไปเที่ยวทะเลภูเก็ตหรืออยู่จังหวัดภูเก็ตแล้วถูกริ้นทะเลกัดก็สามารถไปที่คลินิกผิวหนังกะทู้เพื่อพบหมอผิวหนัง และหาแนวทางรักษาเพื่อทำผิวที่เสียจากการถูกริ้นทะเลกัดให้กลับมาสวยเรียบเนียนดังเดิมกันได้ค่ะ
